Về làng hái thanh trà

Hôm trước em Thuyên ngoài Hương Vân vô thăm, rủ về làng ăn thanh trà. Hôm ni chủ nhật, Quế con chở mẹ và ông ngoại về làng. MF có duyên nợ với làng này bằng sự nghiệp nghiên cứu, nhưng gắn bó với làng, với bà con như người làng, sự thân thiết gắn bó còn hơn cả người làng của chính mình. Bởi vậy, năm nào nhà MF cũng được thưởng thức một đặc sản: trái thanh trà làng Lại Bằng! Ở Huế, trái thanh trà làng Nguyệt Biều hay Kim Long thường được nhắc đến nhiều hơn, vì các làng này nằm ngay trong thành phố, mùa trái lại kéo dài hơn. Nhưng thực ra người Huế thường được ăn thanh trà từ vụ sớm nhất là “thanh trà An Lỗ”, gọi như vậy vì thanh trà vụ này được bán ở chợ An Lỗ, sát cầu An Lỗ, thuộc huyện Hương Trà. Nhưng thực ra thanh trà bán ở chợ An Lỗ là được hái từ các vườn của làng Lại Bằng thuộc xã Hương Vân, một làng quê thơ mộng nằm bên bờ sông Bồ. Phù sa sông Bồ từ những cơn lụt hằng năm bồi đắp cho mảnh đất màu mỡ đầy lúa lạc… Đặc biệt giống thanh trà làng này thường chín sớm, trái nhỏ, vị thanh trà ngon một cách khó tả. So với thanh trà, bưởi Đoan Hùng bị đắng, bưởi Phúc Trạch quá ngọt, bưởi năm roi quá nhiều nước, bưởi da xanh hơi chua…ngay tại Huế, không biết có phải tại nguồn nước hay tại phù sa sông Bồ, mà thanh trà hái tại vườn Lại Bằng vẫn cứ đặc biệt hơn: đủ ngọt, đủ chua, đủ giòn một cách thanh tao. Mà cũng lạ, ngay bưởi (thanh trà thuộc họ bưởi nhưng giống khác) được trồng ở xứ này cũng ngon hơn các loại bưởi khác, bưởi ở đây khác thanh trà là màu sắc tép bưởi hồng nhạt, lượng nước có nhiều hơn, nhưng vị ngọt, chua rất đều, vừa phải như thanh trà, và không hề có vị đắng! Trái thanh trà Lại Bằng mà bóc tách múi ra, chúng khô giòn rất hấp dẫn, kiếm thêm một con mực khô Thuận An, một xị rượu Làng Chuồn (hay Kim Long cũng được J), đổ rượu ra đĩa, thắp lửa lên, nướng mực vừa thơm dậy, đập mềm, xé nhỏ, trộn đều với thanh trà thêm chút ớt khô và nước mắm, đó là món nhậu truyền thống có tên gọi “mực khô trộn thanh trà” quen thuộc ở Huế.

Hôm nay cả nhà ra được bà con chiêu đãi bún giò, cháo gà (các thức này nấu ở làng khi nào cũng ngon tuyệt vì nguyên liệu tươi  ngon tại địa phương, lại thêm có bàn tay nấu nướng cực kỳ đặc biệt của mấy em Nở, Thuyên, Mau là những cán bộ xã hiếu khách đặc biệt của làng). Sau đó là ăn thanh trà và hái thanh trà. MF chợt liên tưởng đến dịch vụ mua dâu tây tự hái bên châu Âu (sẽ kể sau), rồi bàn với bà con: tương lai Lại Bằng có thể làm dịch vụ này với trái thanh trà, sẽ có nhiều điều thú vị!

Thanh trà thường là món quà đặc biệt MF đem biếu bà con, bạn bè. Nhưng vì thời vụ rất ngắn, chỉ trong vòng 1 tháng là hết, nên chưa có cơ hội nào các Quế và các anh Trỗi được thưởng thức, chỉ trừ đại ca Trỗi Khắc Việt, một người lính từ phương Bắc đã hiến dâng tuổi xuân và hoài niệm cho xứ này là chắc chắn không lạ gì đặc sản này.

Cổng làng

Mời ông thử bưởi

Hái với em Thuyên

Hái với em Nở

Phát huy nghề thời Quế

Chùm thanh trà