XỨ SỞ CỦA RƯỢU WHISKY.

Gà gật qua 4 chặng bay cùng với tên học trò lớ ngớ (bới theo cho nó học nghề mafia (-:), vượt biển với chiếc máy bay có phong thái lái hơi lạ của một nữ cơ trưởng (làm MF say máy bay lử đử), MF đáp xuống bờ biển Bắc của Tây Âu. Thành phố Aberdeen đón cô trò mafia với cái rét kinh người 3^oC trong mưa ngâu. Vợ chồng giáo sư Bob Orskov đánh xe ra sân bay đón (các Quế có thể truy cập thân thế ông này dễ dàng trên mạng, nhân vật rất được Hoàng Gia Anh sủng ái và ông bộ trưởng bộ Phát triển của Anh từng viết một bài viết về ông có tựa đề là “The man of the land” tạm dịch là “Người của đất”! Không phải vì mafia là nhân vật quan trọng gì mà cỡ ông phải đi đón đâu, mà vì mafia từng cơm niêu nước lọ thỉnh giáo ông nhiều chưởng trên bước đường nghiên cứu của mình nên trở thành tên học trò cưng của ông mà thôi!). Từ cái sân bay địa phương giản dị này, chiếc xe nhỏ ấm áp đưa MF lướt qua miền ngoại ô của thành phố ướt át và cổ kính, trầm tư mà lãng mạn với những con đường nhỏ hiện đại nhưng đơn giản và những hàng cây đang cố gắng níu giữ những chiếc lá vàng cuối cùng của mùa thu đang đi qua. (Hơi mô tả điệu một chút vì những chiếc lá kia làm MF liên tưởng tới câu chuyện “chiếc lá cuối cùng” của một họa sỹ mà các Quế đều đã từng biết). Khi nhỏ đọc các tiểu thuyết Nga, Mafia từng ao ước có một lúc nào đó được đắm mình trong một rừng thu vàng lá, nhưng mafia luôn để lỡ cơ hội, lần này cũng thế, mafia đã muộn chân và những chiếc lá vàng ước ao kia đã không chờ đợi được (he he, nói thế là vì khi liên lạc với ông giáo sư, hỏi tháng 11 qua có còn rừng lá vàng không? Đáp còn, nhưng nhanh chân lên!) Kiến trúc thành phố hoàn toàn khác những nước châu Âu MF từng đi qua, rất đặc trưng của một nền văn hóa cổ của một xứ sở bên bờ biển Bắc, những căn nhà thấp nhỏ, mái xuôi với những bức tường đá granit miếng vững chãi tưởng chừng như tất cả đã tồn tại cả ngàn năm cùng những ống khói vời vợi, rất lạ với kiến trúc này, MF thắc mắc về vụ ống khói, ông giáo sư nói do xứ này lạnh nên dùng nhiều chất đốt, mình hỏi: dám ông già tuyết Santa Claus xuất xứ từ xứ này quá? Ông cười ha ha, có thể lắm!! Việc ăn ở được bố trí ở một trong những căn nhà nhỏ ấy (chủ là tiến sỹ Xu Bin Chen, gốc Trung Quốc trong khi ông ấy đang trở về Trung Quốc). Căn nhà nhỏ xinh xắn và tiện nghi tạo một cảm giác ấm cúng giữa bầu trời mưa sa gió rét kia. Bà vợ ông giáo cứ lẩm bẩm “sao mày lại chọn mùa này mà sang chứ..ứ..”

Ông giáo chẳng đếm xỉa gì con học trò đang phập phồng với cái say máy bay, cái bàng hoàng của người vừa đặt chân đến xứ lạ, cất đồ đạc xong một tiếng sau là ông đến hô lên xe chở đến viện nghiên cứu Macaulay, kéo đi gặp gỡ với giáo sư Bob Mayes, người nổi tiếng trong việc chế ra việc nghiên cứu sử dụng chất alkanes, cũng là người mafia sẽ chính thức làm việc với, rồi các phòng ban và một số người cùng làm việc trong một số dự án MF từng “tên kỳ thanh bất kiến kỳ hình”, đi đâu cũng “hắn vừa vượt hàng ngàn dặm từ Việt Nam tới đây đó!” “Ôi trời, sao ông không để cho hắn nghỉ ngơi chút đã?...” “Chậc, nhà khoa học mà…” (híc, nhà khoa học là thiên thần chắc! Zưng mà mafia biết ông ấy quá rõ nên chấp nhận thôi, hồi nẳm khi lần đầu MF định thỉnh giáo ông ý tưởng nghiên cứu của mình, ổng phủ đầu: không nói gì nhiều, viết đi, khi nào viết xong tự thấy ổn rồi thì đưa ta xem, còn chưa thì thôi!). Khoảng gần 6h chiều, “đi với ta đến câu lạc bộ “Rotary club”, ta đã sắp xếp cho em một cuộc nói chuyện ở đó để em nói cho họ nghe về Việt Nam, về hiệu quả của sự giúp đỡ của câu lạc bộ, câu lạc bộ chỉ họp tuần một lần, hôm nay có một số nhân vật từ xa tới, mọi người đang chờ!” hức, các Quế có biết hông, lúc í là gần 1h sáng bên mình đóo, hic! Đành bước thấp bước cao lên xe đi. Xe bon bon qua thành phố, ra vùng ngoại ô, xuyên qua những cánh rừng thông bạt ngàn, tuyệt đẹp, mafia như bừng tỉnh giấc, ông già đá hiếng mắt: được không? Hóa ra nãy giờ ông ấy ngầm quan sát phản ứng của cô trò "nhỏ"…tuyệt! - ta biết mà! (He he, bao năm làm việc với nhau, ông già đã đi guốc vào bụng con học trò cứng đầu nhưng dễ cảm nắng ni).
Trời trở tối nhanh chóng, xe chạy vào những ngôi làng xinh xắn, đổ xịch trước một khách sạn tối om (thình lình mất điện), thầy trò bước vào một gian phòng rộng lớn rực rỡ những ngọn nến và tiếng nói chuyện lao xao của những…người già! Tiếng “ồ..” “à..” khi ông thầy giới thiệu mình với ban tổ chức buổi họp và các bạn già của ông. Cũng xin nói qua với các Quế về duyên cơ với câu lạc bộ ni. Hồi MF học thạc sỹ ở Thụy Điển, khi học môn “hệ thống nông lâm kết hợp”, giảng viên yêu cầu sinh viên viết một bài luận về hệ thống nông lâm tại địa phương mình, MF đã thảo một bài viết về hệ thống nông lâm của Quảng Trị, trong đó lồng vào những bình luận về ảnh hưởng của cuộc chiến tranh và chất độc màu da cam đã tàn phá hệ thống sinh thái của quê nhà và người dân đã vất vả như thế nào để tái lập cuộc sống và cây cỏ sau chiến tranh. Đương nhiên bài luận viết bằng tiếng Anh, giao tiếp thông thường và các bài viết khoa học cơ bản thì MF tàm tạm, thi thoảng còn copy được văn chương từ một số bài viết khác (đang đi học mừ!), chứ viết luận theo dòng chảy tư duy của chính mình như thế này thì, vốn liếng thứ tiếng không phải của mẹ đẻ kia của mafia đáng ngờ lém! Cho nên để khỏi mất điểm, mafia gửi cho ông giáo nì sửa giùm! Đọc xong, ông ấy email cho MF rằng: “tiếng Anh của mi tệ lắm, nhưng nội dung bài viết làm ta chảy nước mắt!” vài năm sau ông sang Việt Nam, MF không ngờ bài luận của mình vẫn còn nằm trong đầu ông í, ổng bảo đưa ông đi thăm Quảng Trị, ông mang theo một vali áo quần trẻ em mà ông nói là ông quyên góp từ “Rotary club”, đây là một câu lạc bộ xuyên quốc gia, có mặt trên hầu hết các nước Âu Mỹ và cũng hiện diện ở một vài nước châu Á. Thành viên câu lạc bộ là những con người tự gắn kết với nhau, giúp đỡ nhau và liên thông ý tưởng giúp đỡ cộng đồng những người nghèo khó! MF lúc đó cũng chỉ biết đến ngang đó. Sau khi đi thăm một số nông hộ, về nước, ông email cho MF rằng: ông đã nói về Quảng Trị tại câu lạc bộ, và mọi người đã quyên góp được 1 ngàn một trăm đô la, ông muốn MF giúp ông phát triển một chương trình lợn nái từ các nông hộ nhỏ ở một thôn, ông lí luận rằng: với số tiền nhỏ bé này, những con lợn nái sẽ đẻ ra những con lợn con, rồi cứ thế nhân lên sẽ giải quyết được phần nào khó khăn cho một vài nông hộ khó khăn nhất. Nói thật với các Quế, sau này có một lần MF tháp tùng ông đi thăm một làng miền núi của một tỉnh ở Trung Quốc, người dân ở đó ngó chừng nghèo khó hơn đồng bào Việt mình nhiều, hội phụ nữ ở đó gợi ý ông giúp đỡ, ông bảo mình nói cho họ nghe việc phát triển dự án “Rotary club” này ở Việt Nam, khi biết về số tiền có thể xin được, họ từ chối thẳng thừng: số tiền ít quá, chúng tôi không thể thực hiện dự án! Ấy vậy mà năm ấy MF vừa vì nể ông thầy, vừa vì thấy ít nhiều gì dân mình cũng có lợi, nên nhận lời. Thế rồi phụ nữ xã từ ấy xây dựng được một “câu lạc bộ lợn nái” (he he), ông già biết được vui ra mặt, sau đó ông đề nghị Rotary club giúp cho được thêm 2 thôn nữa! Và cách làm của hội Phụ nữ xã rất được lòng ông già, họ cho từng gia đình vay vốn, khi có lợn bán rồi lại chuyển vốn sang cho người khác (cách tính toán của người Scotland mà! Các Quế biết là hôm tháng 6, mafia xem một nhóm rap đường phố của thanh niên tại thành Vienna của Áo , sau khi nhảy xong chúng nó đặt những cái xô ra các góc khán giả đứng để quyên tiền, sau đó tên chủ băng cầm một cái nắp chai bỏ ra một góc, rồi nói “ còn cái này là dành cho người “Scotland”!”, ý nói mọi người đừng có mà keo kiệt đóo!)
Thế nhưng hôm nay khi dự buổi họp của họ, các Quế bít mafia nghĩ gì hông? Quan sát khách chủ lũ lượt tới dự họp, thành phần của họ đa số là người già về hưu, gậy chống khập khiễng, những nông dân nuôi bò sữa, những công nhân, những người thợ, những ông giáo trích ra thời gian bận rộn của mình, họ đến để ngóng chờ tin tức những đồng tiền ít ỏi của mình quyên góp hiệu quả ra sao, thông báo cho nhau nơi này nơi kia trên thế giới đang cần sự giúp đỡ…tuy nhiên buổi họp được điều hành rất trịnh trọng, các loại sổ sách rất nghiêm trang, chủ tọa cuộc họp điều hành bằng một cái chuông gõ như là ở tòa án vậy! Rồi góp tiền với nhau để ăn tối và nói chuyện vui vẻ. Trong tâm tư nhiều người, chắc hẳn những người chuyên làm việc từ thiện phải là những người nhiều tiền! May mà mình đến đây, tham dự buổi họp này mình mới thấy hết giá trị của sự giúp đỡ kia. Điều đáng nói là có những người nghèo vì thiếu chịu khó làm ăn, rồi cứ ngồi kêu nghèo khó cầu mong những đồng tiền trên trời rơi xuống, trong khi những người có tấm lòng từ thiện từ những xứ tưởng chừng giàu có này, họ cũng trằn lưng mửa mật để tìm kiếm những đồng xu (hôm ni mafia vừa đi thăm trang trại bò sữa, để rồi sẽ kể sau). Ông giáo của mình thường làm một việc mà ông gọi là “trò chơi buôn bán” của ổng: Khi đi ra các nước, ông thường tìm mua những món hàng lưu niệm nho nhỏ, ví như ở Việt Nam thì vòng đá, con cóc gỗ, hộp đựng nữ trang, tẩu thuốc…(về giá cả những thứ này ở Việt Nam, ông ấy cũng là giáo sư đối với MF luôn, ông ấy nói các bạn ở Viện chăn nuôi quốc gia dạy cho một câu “ôi giời ơi đắt quá.. á..”, thế là khi nào hỏi giá, chưa biết giá họ đưa ra đắt hay không, cứ nói đại câu này thì giá cả thế nào cũng hạ xuống ngay lập tức!), đem về 2 vợ chồng đưa những món hàng này vào chương trình gây quỹ từ thiện, bán tại chợ trời, nhà thờ hay ngay tại viện của ông giáo, sau khi lấy tiền lãi (lãi một thành năm, sáu lận), ông góp nó vào quỹ của câu lạc bộ! Còn ông có một nơi đóng góp thực sự khác là quỹ Orskov (Orskov foundation, vào mạng các Quế có thể biết về quỹ này, có thể các Quế cũng sử dụng được cho con cháu đó, vì đây là một quỹ từ thiện khoa học, do các nhà khoa học ở Anh thiết lập và lấy tên ông già đặt cho quỹ, mục đích của quỹ là giúp các sinh viên nghèo ở các nước đang phát triển có cơ hội tìm kinh phí đi lại để đi học nước ngoài, dự hội nghị khoa học nước ngoài hoặc phát triển những dự án khoa học nhỏ giúp dân nghèo!)
Trong buổi họp tại câu lạc bộ này, khách mời có một cô gái trẻ đại diện cho Rotary club từ Mỹ tới, sau khi cô ấy trình bày cho mọi người nghe về hoạt động của hội ở Mỹ, chủ tọa hỏi mọi người có bình luận hoặc hỏi gì không, ông giáo đưa ra bình luận đầu tiên: cô bé ơi, cô có thể bảo với người Mỹ rằng: cách làm từ thiện tốt nhất ấy là tránh những hậu quả của chiến tranh cho đồng loại như đã từng xảy ra ở Việt Nam được không? Đôi lúc tôi cảm thấy xấu hổ vì mình làm người da trắng đó!
Viết năm 2007
Quế mafia